Omgevingsmanagement is een vorm van omgevingscommunicatie en richt zich op het in goede banen leiden van de verwachtingen en belangen van alle betrokkenen en stakeholders bij een programma.
Omgevingsmanagement is het activeren, onderhouden en sturen van de relaties tussen het programma en zijn omgeving, in dienst van het programma. Communicatie is een heel belangrijk onderdeel van omgevingsmanagement, maar niet per se een taak van communicatie. Omgevingsmanagement is een vak en omgevingsmanagers zijn specialist op dat terrein.
Het doel is om samen te werken met stakeholders, zoals overheden, inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties, om knelpunten op te lossen en het succes van een programma te waarborgen.
Bij overheidsprogramma’s kan omgevingsmanagement betekenen dat burgers worden betrokken bij beleidsvorming of dat er afstemming plaatsvindt met andere overheidslagen. In het bedrijfsleven gaat het bijvoorbeeld om het betrekken van lokale gemeenschappen bij de bouw van een fabriek of het samenwerken met milieuorganisaties bij een duurzaamheidsproject.
Een effectieve aanpak van omgevingsmanagement vraagt om structuur, strategie en communicatie. Belangrijke stappen zijn:
Stakeholderanalyse
Breng in kaart welke partijen invloed hebben op of geraakt worden door het programma. Analyseer hun belangen, verwachtingen en mogelijke zorgen.
Doelen en strategie bepalen
Stel duidelijke doelen vast en bepaal hoe je met elke stakeholdergroep wilt omgaan. Sommige partijen hebben intensieve samenwerking nodig, terwijl anderen alleen geïnformeerd hoeven te worden.
Communicatieplan opstellen
Zorg voor een transparante en consistente communicatie. Gebruik verschillende kanalen, zoals bijeenkomsten, nieuwsbrieven of sociale media, afhankelijk van de doelgroep.
Onderhandelen en afstemmen
Bespreek potentiële knelpunten en zoek naar gezamenlijke oplossingen. Dit kan variëren van het aanpassen van plannen tot het compenseren van nadelen voor bepaalde stakeholders.
Continu monitoren
Houd de ontwikkelingen in de omgeving in de gaten en blijf flexibel om in te spelen op nieuwe belangen of veranderende omstandigheden.
Evaluatie en feedback
Leer van de samenwerking en implementeer verbeteringen in toekomstige programma’s.
Omgevingsmanagement vraagt om een multidisciplinair team met specifieke rollen:
Omgevingsmanager
Verantwoordelijk voor het coördineren van de belangen en de communicatie met stakeholders. Onderhoudt persoonlijke relaties met belangrijke stakeholders en is aanspreekpunt.
Communicatieadviseur
Verantwoordelijk voor informatievoorziening en communicatiemiddelen.
Juridisch adviseur
Begeleidt bij wettelijke kaders, vergunningen en contracten.
Risicomanager
Helpt risico’s te identificeren en passende maatregelen te ontwikkelen.
Het boek Canvas Omgevingsmanagement is een methode die goed past bij onze manier van denken. Het is een praktisch visueel hulpmiddel om alle belangrijke aspecten in je omgeving in beeld te brengen. Je kunt als communicatieadviseur en programmamanager zelf een basis leggen voor omgevingsmanagement met een stakeholderanalyse en omgevingsanalyse.